Uroki pogranicza

Zeszły weekend minął pod znakiem Nocy Muzeów. Idąc za ciosem postanowiłam w niedzielę wyciągnąć rodzinę na wypad na jedno z najlepiej zachowanych grodzisk ziemi chełmińskiej. Do Świecia nad Osą wiedzie urocza szosa, która wznosi się i opada wśród okolicznych pagórków. Na jednym z nich, a dokładniej na wysokim wzniesieniu krawędzi wysoczyznowej nasi praprzodkowie postanowili zamieszkać. Jak wskazuje tytuł wpisu, był to gród graniczny. Leżał na styku świata Słowian i Prusów w widłach rzeki Osy i mniejszej rzeczki - Lutryny. Kilkanaście kilometrów na północ od Osy kończyły się wpływy słowiańskie, a zaczynało terytorium pruskie.

Na początek widoczek świeckiej warowni z niebios:

Badania archeologiczne wykazały dwie fazy użytkowania grodu. Starsza przypada na X-XI/XII wiek, młodsza zaś to czas pomiędzy XII a XIV wiekiem. Poniżej panorama z najwyższego (ok. 89 m n.p.m.) punktu grodziska właściwego.

W datowaniu faz osadniczych posłużyła najpopularniejsza metoda, czyli analiza materiału ceramicznego. Poza fragmentami naczyń odkryto tutaj militaria, narzędzia gospodarstwa domowego, ozdoby stroju oraz przedmioty żelazne.

Powyżej widok z podgrodzia na gród właściwy. Poniżej strome zbocze od strony zachodniej - jeden z wielu przykładów wykorzystania naturalnych walorów obronnych terenu.

Warto wspomnieć, że w Świeciu istnieją relikty dwóch grodzisk; nieopisane tutaj miejsce znajduje się we wsi Mędrzyce (w literaturze przedmiotu figuruje jako stanowisko 1 w Mędrzycach, gm. Świecie nad Osą). Użytkowane było w XII-XIII wieku. W dolinie Osy, zaledwie kilka km w dół rzeki, napotkamy następne grodzisko - Słupski Młyn. Funkcjonowało w bardzo długim przedziale czasu, bo między X a XV wiekiem. Teoria wysunięta przez badaczy zakłada, że Słupski Młyn mógł pełnić funkcje kontrolne wobec traktu drożnego biegnącego z Wielkopolski przez Kujawy do Prus. O samym trakcie pewnie też tu napiszemy :)

Na podstawie:
M. Kurzyńska, R. Boguwolski, Archeologia północnej części ziemi chełmińskiej, Grudziądz 2001