Ziemia Kierska

Z racji przynależności do kierskiej ekumeny dziś nakreślę parę słów o grodzisku już nieistniejącym.

Pawłowicki gród znajdował się na północny wschód od Jeziora Kierskiego Małego, nieopodal wyjścia Samicy Kierskiej z wyżej wymienionego zbiornika. Ilustruje to wykonana przeze mnie na mapie symulacja. W niewielkiej odległości od obiektu funkcjonowała też osada otwarta. Grodzisko miało ok. 100 m średnicy, zaś wał wysoki był na ok. 6 m. Oczywiście opisywany stan odnosi się do momentu przeprowadzanych badań, czyli lat 1874-78, kiedy to zostało rozwiezione (prawdopodobnie w wyniku prac melioracyjnych).

Warownia wydatowana została na 1. połowę X - początek 2. połowy X w. Została spalona, o czym świadczy duża ilość popiołów i węgli drzewnych. Zdarzenie to prawdopodobnie należy wiązać z przeobrażeniami struktury osadnicznej dokonywanymi przez umacjaniających swą władzę Piastów.

Wg najnowszych badań Michała Kary, być może obiekt był nie tyle fortyfikacją w sensie militarnym, ile miejscem obrzędowo-kultowym. Wskazywać na to ma brak odnalezienia innych niż naczynia przedmiotów. Brakowało śladów po zabudowie, natomiast duża część majdanu była wybrukowana, a z grodu do jeziora prowadziła grobla. Na brzegu odnaleziono pale (zapewne po konstrukcji mostowej - w tym kontekście warto odnotować popularne ostatnio w nauce teorie o akwatycznych miejscach ofiarnych; znamienne jest też to, że przy palach odnaleziono kości zwierząt, narzędzia kościane, noże i haki żelazne). Innym faktem przemawiającym za takim przeznaczeniem pawłowickiego grodu jest ofiara zakładzinowa złożona z człowieka w pozycji siedzącej umieszczona pod wałem wraz z dwoma naczyniami ceramicznymi. Ja od siebie dodam jeszcze nazwę jeziora, które zwane jest Świętym lub Poświętym i bynajmniej nie należy tego hydronimu łączyć z zamieszkującą przez jakiś czas Kiekrz Siostrą Faustyną, gdyż jest on starszy.

Źródło ryciny: Witold Hensel Zofia Kurnatowska, Studia i materiałydo osadnictwa Wielkopolski wczesnohistorycznej, tom V, Wrocław - Warszawa - Kraków - Gdańsk 1980

Autopsja późną jesienią 2009 roku żadnych śladów grodziska w Pawłowicach nie wykazała.

Literatura:

[1] Władysław Kowalenko, Grody i osadnictwo grodowe Wielkopolski wczensohistorycznej, Poznań 1938

[2] Witold Hensel, Zofia Kurnatowska, Studia i materiały do osadnictwa Wielkopolski wczesnohistorycznej, Tom V, Wrocław - Warszawa - Kraków - Gdańsk 1980

[3] Michał Kara, Najstarsze państwo Piastów - rezultat przełomu czy kontynuacji? Studium Archeologiczne, Poznań 2009

[4] Edward Nawrot, Dzieje Kiekrza i okolicy, Poznań 2000