Miasto Jarowita

Podążając tropem płaskorzeźb przedstawiających dawne bogi Słowian zahaczyliśmy też o Wołogoszcz - Wolgast. W ogromny gotycki kościół św. Piotra wmurowane zostały dwa reliefy. Sam budynek kościoła, choć przypuszczalnie stoi na miejscu dawnej pogańskiej świątyni, należy już do kolejnej epoki i nie będziemy mu poświęcać czasu na Lucivo.

Oba kamienie z rytami przedstawiają prawdopodobnie Jarowita (Gerowita wg niemieckich źródeł - Żywotów św. Ottona z Bambergu i Herborda). Był on bóstwem parającym się wojną, świadczy o tym utożsamianie go przez kronikarza z Marsem oraz przechowywanym w świątyni atrybucie - złotej tarczy wynoszonej na czas boju. Znajduje to także potwierdzenie w treści obu płaskorzeźb, gdyż postacie dzierżą włócznie. Cześć Jarowitowi oddawali mieszkańcy Wołogoszczy oraz grodu Obla - dzisiejszego Havelbergu.

Czy Jarowit podobnie jak Świętowit to jedno z wcieleń Peruna? Twierdzi tak Gieysztor, łącząc przy okazji połabskiego Jarowita ze znanym z folkloru polsko/rusko/białoruskiego Jaryłą - odpowiedzialnym za wegetację roślin. Wywód swój uzasadnia zbieżnością imion, wiosenną datą święta Jarowita (z Żywota Św. Ottona) czy też analogią z innymi bóstwami gromowładnymi (Jupiterem, Perkunem). Inny badacz, Jerzy Strzelczyk, odrzuca taką koncepcję. Niemniej jest to hipoteza warta rozwinięcia.

Drugi z prezentowanych kamieni nazywany był Gerovitstein. Pomimo starań - prześwietlania i niedoświetlania kadru, jak też stworzenia hdr'u nie udało mi się uwidocznić na fotografii zatartej przez czas postaci.

Ratunkiem pozostaje zdjęcie, które znalazłem w internecie, a które według opisu zostało wykonane do księgi upamiętniającej 700-lecie miasta. Na potrzeby owej publikacji kamień został odkopany, a ryt podkreślony kredą.

Źródło: http://www.suehnekreuz.de/mv/wolgast.htm

Na jej podstawie sporządzono rycinę, którą zamieszczano w opracowaniach. Tu akurat ze Slavonic Pagan Sanctuaries Słupeckiego.

Na tą chwilę to by było na tyle, jeśli chodzi o płaskorzeźby. Przy okazji: jeżeli ktoś wie, gdzie obecnie jest przechowywany kamień z reliefem z kościoła w Słupsku, to proszę o informację. Muzeum? A może nadal jest wmurowany w kościół (także Św. Piotra), a ja zostałem wprowadzony w błąd?

Opracowane na podstawie:

Leszek P. Słupecki, Slavonic pagan sanctuaries, Warszawa 1994

Aleksander Gieysztor, Mitologia Słowian, Warszawa 2009

Jerzy Strzelczyk, Mity, podania i wierzenia dawnych Słowian, Poznań 2007