Klamry do kolii

Srebrne klamry to piękny element do zrekonstruowania. Mam nadzieję, że Czcibor się ze mną zgodzi ;)) Poniżej cytat z dobrze znanej książki pn. Biżuteria północno-zachodnio-słowiańska we wczesnym średniowieczu autorstwa H. Kóčki-Krenz opisujący rzeczone znaleziska (nazwy województw odpowiadają podziałowi administracyjnemu z 1993 r.).

Klamry do kolii mają kształt wyciętego z blachy owalu o wydłużonych końcach, z których jeden jest wygięty w esowaty haczyk lub ma wycięte owalne uszko, drugi zaś rozcięty jest na połówki zwinięte w dwa oczka. Środek klamry zaznaczony jest wypukłym żeberkiem wyprofilowanym w blaszce, a zewnętrzną powierzchnię pokrywa ryte i wybijane zdobienie obiegające krawędzie, akcentujące żeberko i dekorujące płaszczyzny. Zdobienie to ma postać pojedynczych i podwójnych linii, kółek w układzie liniowym i rozetowym, motywów zygzakowatych lub jodełkowych.

Klamry te określano jako elementy do spinania rozcięć w ubiorze (Kostrzewski), co nie wydaje się być właściwe. Para klamer - z haczykiem i uszkiem - stanowiła bowiem komplet spinający kolię z paciorków i zawieszek, czy też samych tylko paciorków, na którą prawdopodobnie składały się przynajmniej dwa sznury przywiązywane do oczek w klamrach. Wskazuje na to znalezisko kompletu klamer z fragmentem sznurka z cmentarzyska w Tańsku-Przedborach, woj. ciechanowskie, czy klamry wraz z paciorkami nanizanymi na nitkę do niej przywiązaną ze skarbu w Wyszogrodzie, woj. płockie, a także fakt znajdowania pary takich klamer w innych skarbach (Dąbrowa, woj. bydgoskie; Lisówek, woj. gorzowskie; Łążyn, woj. olsztyńskie; Strzeczona, woj. słupskie).

Klamry znane są głównie ze skarbów (62 stan.), sporadycznie z cmentarzysk (4 stan.) i grodzisk (2 stan.), które obejmują swym zasięgiem przede wszystkim ziemie polskie z pewną koncentracją w Polsce środkowej, w Wielkopolsce, na Kujawach, Pomorzu i Pomorzu Zaodrzańskim.

Zarówno klamry całe, jak i ich fragmenty znajdowane są w tych samych skarbach, których chronologia obejmuje okres od X w. (Garsk, woj. słupskie; Obra Nowa, woj. zielonogórskie; Gniezno - okolica, woj. poznańskie; Wielonek, woj. poznańskie), zwłaszcza 2 poł. X w. i X/XI w., do końca XI w. (Gdańsk-Orunia; Dąbrowa, woj. bydgoskie; Horniki, woj. gdańskie), a także poł. XII w. (Łążyn, woj. olsztyńskie; Malczkowo, woj. slupskie). Szerzej datowane są okazy znajdowane na cmentarzyskach, w czasie od XI do XIII w. (Tańsk-Przedbory, woj. ciechanowskie), a nawet do XIV w. (Brzeg, woj. sieradzkie). Dodać przy tym należy, że skarby z południowej części ziem polskich i obszarów nadłabskich zawierają jedynie niewielkie fragmenty klamer. Nasuwa się przypuszczenie, że  ten sposób łączenia kolii był charakterystyczny dla środkowej i północnej części omawianego obszaru, głównie dla Wielkopolski i Pomorza. Na pozostałym terenie paciorki mogły być po prostu nanizywane na sznur, którego końce związywano.

Oraz garść naszych zdjęć, na których klamry grają głównie rolę drugoplanową. We wpisie o Lisówczyku znajdziecie wspomnianą przez Panią Profesor parę klamerek :)

Skarb z Radzikowa, pow. dzierżoniowski.

Tu niestety nie podam lokalizacji, bo numerek z gabloty nie załapał się w kadr. Znalezisko, podobnie jak powyższe, do obejrzenia w Muzeum Archeologicznym we Wrocławiu.

 Fragment skarbu z Zalesia, woj. wielkopolskie.

 Kałdus.